ηπατικά

Χλωροφυλλούχα φυτά που ανήκουν –όπως και τα φυλλόβρυα ή μούσκλα– στα βρυόφυτα (κρυπτόγαμα). Η ονομασία τους οφείλεται σε κάποιες ομοιότητες που έχουν με το ήπαρ. Σύμφωνα με μία δοξασία, τα φυτά που μοιάζουν με κάποιο όργανο του ανθρώπου μπορούν να θεραπεύσουν τις ασθένειές του. Γι΄αυτό τα η. χρησιμοποιήθηκαν ως θεραπευτικό μέσο για τη θεραπεία του ήπατος – χωρίς βέβαια καμία επιστημονική βάση. Τα πιο απλά έχουν θαλλόμορφο φυλλοειδή ή ταινιοειδή θαλλό, που εξαπλώνεται διχοτομούμενος κατά βλαστόμορφες διακλαδώσεις. Στον θαλλό διακρίνονται σαφώς η άνω και η κάτω επιφάνεια (γαστρονώτιος δομή). Δεν έχουν πραγματικές ρίζες, αλλά η κάτω επιφάνεια φέρει δέσμες τριχοειδών και ριζοειδών, μέσω των οποίων ο θαλλός προσκολλάται στα αναχώματα των διωρύγων και στους υγρούς βράχους (π.χ. φεγκατέλλακωνοκέφαλος ο κωνικός). Σε άλλες περιπτώσεις, οι φυλλόμορφοι θαλλοί επιπλέουν στην επιφάνεια στάσιμων υδάτων (π.χ. ρικκία η νηχομένη). Στα πιο πολυσύνθετα ο θαλλός είναι μικρός, κυλινδρικός ή ακτινωτός, με φυλλάρια επαλλάσσοντα σε δύο ή τρεις παράλληλες σειρές. Χαρακτηριστικό γνώρισμα αυτών των φυτών είναι η απουσία τυπικών ανθέων και το φαινόμενο της εναλλαγής γενεών που παρουσιάζουν κατά την αναπαραγωγή τους. Πάνω στον μικροσκοπικό θαλλό (γαμετόφυτο) σχηματίζουν όργανα που περιέχουν τους άρρενες και θήλεις γαμέτες, από τη σύζευξη των οποίων δημιουργείται το σποριόφυτο, ένας άφυλλος ποδίσκος που φέρει στην κορυφή του το σποριάγγειο (ή σποριόκαψα), μέσα στην οποία βρίσκονται τα σπόρια. Κάθε σπόριο φυτρώνει πέφτοντας σε υγρό έδαφος και δίνει ένα πρωτόνημα ή προθάλλιο, που εξελίσσεται σε κανονικό θαλλό (γαμετόφυτο). Παρατηρείται επίσης αγενής-βλαστητική αναπαραγωγή με γονοφθαλμίδια. Τα ηπατικά ανήκουν στα βρυόφυτα και ζουν σε υγρές επιφάνειες και σε στάσιμα νερά. Τα πιο απλά, όπως αυτό στη φωτογραφία, είναι φυλλόμορφα.